Mythos และ Logos

จากกรีกโบราณ Mythos และ Logos เป็น 2 วิธีคิดอันแตกต่าง ที่หล่อเลี้ยงสังคม ควบคู่กันมา

Mythos หรือ Myth คือการอธิบายสิ่งต่าง ๆ แบบ Myth คือมีพระเจ้า มีเทพธิดา เทวดา หรือมีฮีโร่ มีเรื่องราวแฟนตาซี ที่อธิบายความเป็นไปของโลกและปรากฏการณ์ต่าง ๆ เป็นรูปแบบการอธิบายที่นิยมมาแต่โบราณ เราอาจมองได้ว่ามันคือ "รูปแบบดั้งเดิมของจิตวิทยา"  (primitive form of psychology) ซึ่งมีขึ้นเพื่ออธิบายเรื่องที่เข้าใจยาก ปลอบประโลมคนให้ผ่านเหตุการณ์เศร้าสลด เรื่องยากลำบากไปได้

Mythos มักเล่าถึงวีรบุรุษที่เดินทางผ่านเขาวงกต ลงสู่ยมโลก หรือต่อสู้กับสัตว์ประหลาด หลาย ๆ เรื่องก็ไม่ได้ตั้งใจจะบอกว่ามันเป็นความจริง แต่งมันถูกแต่งขึ้นมาเพื่อช่วยให้ผู้คนสามารถเจรจากับส่วนที่คลุมเครือของจิตใจ ซึ่งยากต่อการเข้าถึง และส่งอิทธิพลอย่างลึกซึ้งต่อความคิดและพฤติกรรมของมนุษย์ในเวลาต่อมา

ส่วนทุกวันนี้ เรา ๆ ท่าน ๆ อาจแวดล้อมไปด้วยวิธีคิดแบบ Logos หรือ Logic  เหมือนที่เราเรียนเลขเดอะเบรน, Applied ฟิสิกส์ และเคมีจารย์อุ๊นั่นแหละ มนุษย์ปัจจุบันต้องการ Logos เพื่อการสร้างอาวุธที่มีประสิทธิภาพ การจัดระเบียบสังคม หรือการวางแผนระยะยาว Logos มีการคาดการณ์ล่วงหน้า มองหาวิธีใหม่ ๆ ในการควบคุมสภาพแวดล้อม ปรับปรุงข้อมูลเชิงลึกแบบเก่า หรือคิดค้นสิ่งใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง Logos จึงสำคัญต่อก้าวต่อไปของมนุษยชาติมาก

อย่างไรก็ตาม Logos มีข้อจำกัดใหญ่คือ มันไม่ได้ล้างสมองมนุษย์, ในยามที่คนเราเศร้าสลด อ่อนแอ จิตใจอ่อนไหว จิตตก สิ่งที่จะกล่อมให้เราผ่านพ้นช่วงเวลาเหล่านั้นไปได้ง่าย ๆ คืออะไรที่เน้นศรัทธา อย่าง Mythos

พูดแล้วก็นึกถึงคำพูดใน Full Metal Alchemist ที่ว่า "พระเจ้าก็เป็นเพียงจินตนาการ ของคนที่อ่อนแอ"

บางที เราอาจจะรู้อยู่แล้วว่าเรื่องที่อธิบายแบบ Mythos มันงมงาย แต่ในความงมงายนั้น มันก็อาจจะแฝงแง่คิดอะไรบางอย่างไว้ที่สร้างประโยชน์ให้เราได้ ซึ่งผมว่ามันเป็นเรื่องดีที่เราจะยอมรับทั้ง Mythos และ Logos ไว้ในจิตใจ โดยปกติเราก็คิดแบบ Logos แต่ในยามที่ Logos ช่วยไม่ได้ เราอาจกลับไปเอาแง่คิดหรือจิตวิทยาที่ช่วยบัฟให้เราเข้มแข็งขึ้นชั่วคราวจาก Mythos

ส่วนทำไมอัลเทม่าเรียกไคลฟ์ว่า Mythos

แล้วภายหลังบอกว่ามึงกลายเป็น Logos ไปแล้ว

ถึงตรงนี้ ทุกคนน่าจะเชื่อมโยงได้เองแล้ว

[อ้างอิง]

- https://users.manchester.edu/facstaff/ssnaragon/kant/lp/Readings/Armstrong,%20Mythos-Logos.html

- https://en.wikipedia.org/wiki/Logos

- https://www.britannica.com/topic/logos

- https://www.logos.com/grow/greek-word-logos-meaning/

- https://www.jstor.org/stable/41722132

- https://www.cambridge.org/core/books/abs/dialogical-mind/from-mythos-and-irrationality-towards-logos-and-rationality/45035799B147CF617F71F569D515ED1F

- https://classicalwisdom.com/culture/language/the-concept-of-logos/